Świadectwo charakterystyki energetycznej

Świadectwa charakterystyki energetycznej budynków zaczęły funkcjonować już kilkanaście lat temu i jako pierwsi do ich sporządzania zostali zobligowani właściciele domów budowanych po 2009 roku. Od 28 kwietnia 2023 roku świadectwo charakterystyki energetycznej budynku jest obowiązkowe nie tylko w przypadku nowo wybudowanych domów lub mieszkań, ale również starszych budynków. 

Świadectwo charakterystyki energetycznej to dokument określający zapotrzebowanie budynku na energię niezbędną do zaspokojenia potrzeb związanych z użytkowaniem budynku lub lokalu, czyli energii na potrzeby ogrzewania, przygotowania ciepłej wody, wentylacji i klimatyzacji, a w przypadku budynków użyteczności publicznej również oświetlenia.

Charakterystykę energetyczną budynku lub części budynku wyznacza się metodą opartą na standardowym sposobie użytkowania budynku lub części budynku (metoda obliczeniowa) albo metodą opartą na faktycznie zużytej ilości energii (metoda zużyciowa).

Celem wprowadzenia obowiązku sporządzania świadectw jest promowanie budownictwa efektywnego energetycznie oraz zwiększanie świadomości społecznej w zakresie możliwości uzyskania oszczędności energii w budownictwie. Obowiązek wynika również z konieczności poprawy skuteczności obecnego systemu oceny efektywności energetycznej budynków w Polsce. Dzięki informacjom zawartym w świadectwie właściciel, najemca lub użytkownik będzie mógł określić orientacyjne roczne zapotrzebowanie na energię, a tym samym oszacować koszty utrzymania związane z tym zapotrzebowaniem.

Zobacz najciekawsze projekty domów!

---

KOD: 250EXTRA

KOD: 250EXTRA

KOD: 250EXTRA

---

Zobacz więcej projektów

Tak jak napisaliśmy we wstępie, świadectwa energetyczne budynków zaczęły funkcjonować w Polsce już w 2009 r. i wówczas wymogiem opracowania „paszportu energetycznego” objęte zostały nowo budowane nieruchomości. Z dniem 28 kwietnia 2023 r. weszła w życie nowelizacja ustawy o charakterystyce energetycznej budynków oraz ustawy - Prawo budowlane, której celem jest wdrożenie unijnych przepisów w sprawie charakterystyki energetycznej budynków do polskiego systemu prawnego i promowanie budownictwa efektywnego energetycznie. W efekcie zmian posiadanie świadectwa energetycznego będzie obligatoryjne zarówno przy odbiorze nowych nieruchomości, a także wymagane od właścicieli starszych domów lub mieszkań, które są przeznaczone do sprzedaży lub wynajmu.

W świadectwach charakterystyki energetycznej określa się wielkość zapotrzebowania na energię, która jest niezbędna do zaspokojenia potrzeb energetycznych, związanych z użytkowaniem danego budynku lub jego części. W ustawie wskazane są sytuacje, w jakich wymagane jest świadectwo charakterystyki energetycznej budynku. I tak:

• świadectwo energetyczne należy przekazać kupującemu lub najemcy w momencie najmu lub sprzedaży budynku lub części budynku; jeżeli sprzedaż lub najem dotyczy budynku świadectwo energetyczne, należy sporządzić dla całego budynku, a w przypadku sprzedaży lub najmu części budynku, np. jednego lokalu, wówczas należy sporządzić świadectwo charakterystyki energetycznej dla tej części budynku; informacja o przekazaniu świadectwa nabywcy nieruchomości przez zbywcę ma być odnotowana przez notariusza w akcie notarialnym, 
• świadectwo należy sporządzić i umieścić w widocznym miejscu w budynku o powierzchni użytkowej powyżej 250 m2, który jest zajmowany przez organy wymiaru sprawiedliwości, prokuraturę oraz organy administracji publicznej i w których dokonywana jest obsługa interesantów,
• świadectwo należy sporządzić dla budynków o powierzchni użytkowej przekraczającej 500 m2, w których są świadczone usługi dla ludności,
• świadectwo charakterystyki energetycznej budynku Inwestor musi załączyć do zawiadomienia o zakończeniu budowy lub do wniosku o udzielenie pozwolenia na użytkowanie, które obowiązuje od dnia 28 kwietnia 2023 r.
   

Domy do 70 m2 powierzchni zabudowy wznoszone w celu zaspokojenia własnych potrzeb mieszkaniowych Inwestora, są wyłączone z konieczności sporządzania świadectwa.

Właściciele nieruchomości, którzy nie dopełnią obowiązku wynikającego z nowelizacji i nie przygotują świadectwa charakterystyki energetycznej, muszą się liczyć z konsekwencjami. W przepisach przewidziano kary zarówno dla właścicieli takich nieruchomości, jak i dla audytorów energetycznych. Brak tego dokumentu w przypadku sprzedaży lub wynajmu spowoduje nałożenie kary grzywny, przy czym w ustawie nie podano górnej granicy tej kary. Z kolei na osobach, które zajmują się sporządzaniem świadectw charakterystyki energetycznej budynku ciąży rygor odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych oświadczeń.

Świadectwa charakterystyki energetycznej budynków ważne są przez 10 lat od daty jego sporządzenia. Świadectwo traci jednak ważność przed upływem tego terminu, jeżeli w efekcie przeprowadzonych w budynku robót budowlano - instalacyjnych zmieni się charakterystyka energetyczna budynku lub części budynku. W przypadku takiego remontu konieczne będzie sporządzenie nowego świadectwa, w którym zostaną potwierdzone aktualne wskaźniki energetyczne.

Zasady sporządzania i przekazywania świadectw charakterystyki energetycznej budynków zostały określone w ustawie o charakterystyce energetycznej budynków z dnia 29 sierpnia 2014 r. Informacje zawarte w świadectwie energetycznym umożliwiają właścicielowi, najemcy lub użytkownikowi budynku oszacowanie, ile będzie kosztowało utrzymanie nieruchomości.

W paszporcie energetycznym szacowane są koszty energii związane z pracą instalacji grzewczej, klimatyzacji, wentylacji, pozyskania ciepłej wody użytkowej oraz oświetlenia wszystkich pomieszczeń. Istotną częścią dokumentu jest określenie zapotrzebowania na nieodnawialną energię pierwotną (EP) oraz energię końcową (EK).

Świadectwo charakterystyki energetycznej jest dokumentem sporządzonym według określonego wzoru, całość liczy cztery strony, na których zawarte są m.in. następujące informacje:

• podstawowe dane dotyczące budynku lub jego części, w tym m.in.: rodzaj budynku, przeznaczenie, adres, rok powstania, wielkość powierzchni użytkowej oraz powierzchni pomieszczeń o temperaturze regulowanej,
• parametry techniczno - użytkowe budynku z określeniem liczby kondygnacji, kubatury, a także temperatury pomieszczeń w zależności od stref grzewczych,
• wskaźniki rocznego zapotrzebowania na energię pierwotną, energię użytkową i energię końcową, udział źródeł odnawialnych w rocznym zapotrzebowaniu, obliczenia rocznego zużycia energii dla ogrzewania, przygotowania ciepłej wody użytkowej, chłodzenia, oświetlenia,
• zalecenia dla poprawy charakterystyki energetycznej budynku.

W przypadku istniejących nieruchomości świadectwa charakterystyki energetycznej można uzyskać od audytorów energetycznych, czyli osób posiadających odpowiednie uprawnienia budowlane, które są wpisane do wykazu osób uprawnionych.

Charakterystykę energetyczną projektowanego budynku może sporządzić projektant budynku lub też audytor z uprawnieniami. Osoba sporządzająca świadectwa charakterystyki energetycznej budynku nie może ich wystawiać dla obiektów, których jest właścicielem. Taka praktyka podlega karze oraz usunięciu z rejestru osób uprawnionych do wydawania „paszportów energetycznych”.

Dokument powinien być sporządzony w wersji papierowej lub elektronicznej.

Zgodnie z nowelizacją ustawy o charakterystyce energetycznej budynków dokument może wystawić projektant projektowanego budynku lub też inna osoba posiadająca uprawnienia do sporządzania świadectw charakterystyki energetycznej budynków, która jest wpisana do wykazu osób uprawnionych w centralnym rejestrze charakterystyki energetycznej budynków. W art. 17 ustawy o charakterystyce energetycznej budynków określono, że osoba wydająca świadectwo energetyczne musi posiadać pełną zdolność do czynności prawnych i nie była skazana prawomocnym wyrokiem za przestępstwo przeciwko mieniu, wiarygodności dokumentów, obrotowi gospodarczemu, obrotowi pieniędzmi i papierami wartościowymi lub za przestępstwo skarbowe. Wymaga się od niej ukończenia studiów wyższych z tytułem zawodowego inżyniera, inżyniera architekta, inżyniera architekta krajobrazu, inżyniera pożarnictwa, magistra inżyniera architekta, magistra inżyniera architekta krajobrazu, magistra inżyniera pożarnictwa albo magistra inżyniera, lub też innych studiów wyższych oraz studiów podyplomowych, w których programie uwzględnione były zagadnienia związane z charakterystyką energetyczną budynków, wykonywaniem audytów energetycznych budynków, budownictwem energooszczędnym i odnawialnymi źródłami energii. Świadectwo charakterystyki energetycznej może także przygotować osoba posiadająca uprawnienia budowlane.

Powszechny dostęp do podstawowych informacji zawartych w świadectwach charakterystyki energetycznej zapewni centralny rejestr charakterystyki energetycznej. System umożliwi również m.in. swobodny dostęp do wykazów osób uprawnionych do sporządzania świadectw charakterystyki energetycznej. Dzięki centralnemu rejestrowi ma się także poprawić jakość świadectw energetycznych, przewidziano też kary grzywny za przekazanie świadectwa i protokołu wykonanego poza systemem centralnego rejestru oraz za nieprzekazanie świadectwa nabywcy lub najemcy.

Dzięki zbieraniu informacji w centralnym rejestrze będzie można oszacować stan budownictwa publicznego i prywatnego w Polsce, co pozwoli na opracowanie projektu długoterminowej strategii renowacji budynków.

W ramach nowelizacji planuje się wprowadzenie zmiany wymagań w zakresie kontroli systemów ogrzewania i systemów klimatyzacji. Obowiązkowej kontroli będą podlegać te o mocy ponad 70 kW. Właściciel lub zarządca budynku zobowiązany będzie poddać budynek okresowej kontroli, która będzie polegać na:

1.regularnym sprawdzeniu stanu technicznego systemu ogrzewania, z uwzględnieniem efektywności energetycznej źródeł ciepła oraz dostosowania ich mocy do potrzeb użytkowych:

• dla kotłów o nominalnej mocy cieplnej od 20 kW do 100 kW - co najmniej raz na 5 lat,
• dla kotłów opalanych gazem o nominalnej mocy cieplnej większej niż 100 kW - co najmniej raz na 2 lata,
• dla kotłów opalanych gazem o nominalnej mocy cieplnej większej niż 100 kW - co najmniej raz na 4 lata,
• dla źródeł ciepła niewymienionych w lit. a–c, dostępnych części systemu ogrzewania lub połączonego systemu ogrzewania i wentylacji, o sumarycznej nominalnej mocy cieplnej większej niż 70 kW - co najmniej raz na 3 lata

2.ocenie efektywności energetycznej, co najmniej raz na 5 lat

• dostępnych części systemu klimatyzacji o nominalnej mocy chłodniczej większej niż 12 kW,
• połączonego systemu klimatyzacji i wentylacji o sumarycznej nominalnej mocy chłodniczej większej niż 70 kW.

Wszyscy Inwestorzy indywidualni oraz deweloperzy zgodnie z nowymi regulacjami zobowiązani są do dołączenia świadectwa charakterystyki energetycznej budynków do zawiadomienia o zakończeniu budowy lub do wniosku o udzielenie pozwolenia na użytkowanie.

Od 2025 r. na mocy nowelizacji zostanie wprowadzony obowiązek montażu w określonych budynkach systemów automatyki i sterowania, zgodnie z przepisami unijnymi. Jak zapisano w przyjętym projekcie ustawy: właściciel lub zarządca budynku, jeżeli jest to uzasadnione technicznie i opłacalne ekonomicznie, w terminie do dnia 31 grudnia 2024 r, wyposaży budynek niemieszkalny z systemem:
  
    • ogrzewania lub połączonym systemem ogrzewania i wentylacji o sumarycznej nominalnej mocy cieplnej ponad 290 kW,
    • klimatyzacji lub połączonym systemem klimatyzacji i wentylacji o nominalnej sumarycznej mocy chłodniczej ponad 290 kW
      
      w system automatyki i sterowania dla budynków.

Koszt sporządzenia świadectwa charakterystyki energetycznej budynku nie jest sztywną, stałą kwotą. Wysokość opłaty jest uzależniona od różnych czynników w tym m.in.: od lokalizacji budynku, jego wielkości i przeznaczenia, konstrukcji przegród zewnętrznych i stopnia skomplikowania bryły, czy zastosowanych instalacji. Sporządzenie świadectwa charakterystyki energetycznej może kosztować średnio od 300 do 1000 zł, przy czym koszt każdorazowo powinien być ustalony dla konkretnego obiektu podlegającego ocenie.