Niwelacja terenu - czym jest i kiedy się ją wykonuje?

Decydując się na budowę domu, oczekujemy zrealizowania inwestycji w pięknym otoczeniu i na idealnej działce. Może się jednak okazać, że zanim rozpoczniemy prace budowlane, konieczne będzie odpowiednie przygotowanie działki i wyrównanie terenu. Naturalne spadki ziemi lub inne nierówności, które może posiadać działka, mogą utrudniać w przyszłości satysfakcjonujące wykorzystywanie jej jako miejsca rekreacji, czy urządzenia przydomowego ogródka warzywnego.

Te wszystkie niedoskonałości może zlikwidować lub znacząco ograniczyć właśnie niwelacja terenu działki, czyli prace ziemne, które pozwolą wyrównać teren działki budowlanej i doprowadzić do takiego ukształtowania terenu działki, które będzie zgodne z naszymi oczekiwaniami oraz planami jej wykorzystywania w przyszłości, już po wybudowaniu domu. Niwelacja terenu polega na jego wyrównaniu i jest jedną z podstawowych prac do wykonania, dzięki którym działka budowlana zostanie odpowiednio przygotowana do budowy domu, a w dalszej perspektywie do wykorzystywania także w charakterze naszego zielonego azylu. Profilowanie terenu przyczyni się także do poprawy walorów wizualnych działki. Bardzo często, planując zagospodarowania terenu wokół budynku, mówimy o plantowaniu terenu, które tak naprawdę jest niwelacją działki wokół budynku.

Na czym polega niwelacja terenu?

Niwelacja terenu działki oznacza wykonanie pomiarów na gruncie, by określić, jakie są różnice wysokości na danym terenie i móc przeprowadzić właściwe poziomowanie gruntu. Niwelacja dotyczy faktycznie fizycznego wyrównania terenu na działce budowlanej. Polega więc ona na robotach ziemnych, poprzedzonych pomiarami geodezyjnymi, mającymi na celu wyznaczenie różnicy wysokości w terenie pomiędzy dwoma lub wieloma punktami na działce w celu umożliwienia planowanego wykorzystania działki. Niwelacja terenu działki to tak naprawdę roboty ziemne, zmierzające do ukształtowania terenu działki pod nasze plany przyszłego jej użytkowania.

Makroniwelacja terenu działki

Planując budowę domu mieszkalnego, kupujemy projekt gotowy i wykonujemy adaptację projektu do warunków lokalnych lub zlecamy wykonanie indywidualnego projektu architektoniczno – budowlanego uprawnionemu projektantowi. Z projektantem adaptującym lub projektantem indywidualnym, ustalamy lokalizację budynku na działce, a także sposób wykorzystywania tej działki w przyszłości, gdy już zamieszkamy w wybudowanym domu. Na tym etapie projektowym podejmuje się decyzje, gdzie będzie posadowiony budynek, wyznaczane jest miejsce do rekreacji, ewentualne stanowiska postojowe, ustala się, jak przebiegać będą trasy dojścia i dojazdu do budynku, czy też gdzie zostanie zlokalizowany ewentualny osadnik na ścieki bytowe lub przydomowa oczyszczalnia. Podjęcie tych kluczowych decyzji to podstawowe przesłanki do określenia zakresu niezbędnej makroniwelacji terenu działki, czyli wykonania prac ziemnych przygotowawczych, przy użyciu na ogół ciężkiego sprzętu i maszyn budowlanych, takich jak koparki, spycharki lub ładowarki. Trzeba się liczyć z ewentualnością, zależną oczywiście od stanu wyjściowego naszej działki i od naszych planów jej ukształtowania docelowego, wywiezienia nadmiaru lub dowiezienia brakującej do planowanego ukształtowania terenu ziemi. Makroniwelacja, jako prace przygotowawcze przed rozpoczęciem budowy właściwej, jest wykonywana bez precyzyjnej dokładności, gdyż na tym etapie budowy domu, przed wykonaniem prac ziemnych koniecznych dla budowy fundamentów i ścian fundamentowych (lub piwnic), jak również przeprowadzenia przyłączy podziemnych – przesadna precyzja nie jest konieczna.

Mikroniwelacja terenu działki

Wykonanie bardziej precyzyjnych prac kształtujących otoczenie naszego domu zostawia się na ostatni etap realizacji budowy domu. Wówczas, gdy budynek jest już bardzo zaawansowany i nie przewidujemy użycia na budowie ciężkiego sprzętu lub dowozu materiałów ciężkimi środkami transportu, wykonujemy mikroniwelację, czyli ostateczne, precyzyjne ukształtowanie terenu działki przy użyciu lekkiego sprzętu oraz narzędzi ręcznych.

Niwelacja terenu bardzo często związana jest z zebraniem warstw ziemi urodzajnej z nierównego terenu, która docelowo wykorzystana może zostać do zaplanowania zielonej części naszego ogrodu i wyznaczyć pasy zieleni zarówno izolacyjnej wzdłuż dróg i ulic, jak i pasy zieleni użytkowej – naszego przydomowego ogródka.

Kiedy potrzebna jest niwelacja terenu?

Ukształtowanie terenu działek budowlanych jest oczywiście bardzo zróżnicowane. Zależy w dużej mierze od regionu, ale też od konkretnego przypadku. Możemy trafić na działkę o równej powierzchni ziemi bez znaczącego nachylenia w terenach górzystych i przeciwnie, w regionie nizinnym może występować działka o dużym nachyleniu lub nierównej, pełnej zagłębień i pagórków powierzchni. To są podstawowe przesłanki konieczności (lub jej braku), by przeprowadzić niwelowanie terenu.

Kluczowym zagadnieniem jest wskazanie miejsca na działce, na którym będzie wybudowany budynek. Często w terenach górzystych wykonywana jest tak zwana półka, która będzie podstawą budynku. Decydując się na zakup działki ze skarpą lub usytuowaną na zboczu, należy wykonać odpowiednie badania geologiczne, które pozwolą określić przekrój geologiczny gruntu i wskazać warstwy nośne. Przygotowując ciężkimi maszynami budowlanymi tzw. półkę, czyli miejsce lokalizacji budynku, musimy pamiętać, że podstawą posadowienia budynku są warstwy nośne gruntu na odpowiednim poziomie. Bardzo często, chcąc przyspieszyć proces budowlany, przed uzyskaniem pozwolenia na budowę, rozpoczynamy podstawową niwelację terenu. W tym przypadku zakres wykonywanych prac może zostać uznany za samowolę budowlaną przez właściwy pod względem lokalizacji działki Nadzór Budowlany.

Zobacz nasze projekty domów na działkę na stoku.

W przypadku innego zaplanowanego zagospodarowania działki lub wykorzystania różnicy poziomów terenu na wykonanie podpiwniczenia budynku np. pod przyszły garaż, niwelacja terenu wokół budynku nastąpi docelowo po zakończeniu budowy. Z reguły w terenach górzystych na ogół potrzebna jest niwelacja poziomowania działki na wstępnym etapie budowy domu, natomiast w terenach nizinnych taka potrzeba występuje rzadziej, a jej zakres jest znacząco mniejszy. Kiedy już zaplanujemy precyzyjnie przyszły sposób wykorzystywania poszczególnych części i obszarów działki, wówczas samodzielnie lub z pomocą projektanta możemy określić pożądane rzędne (czyli określenia wysokości) i kształt poszczególnych części działki o konkretnym przeznaczeniu np. ogródek kwiatowy, miejsce parkingowe itp. Możliwa jest również sytuacja, gdy posiadając płaską i równą działkę, pragniemy ją uatrakcyjnić, tworząc zróżnicowane poziomy i skarpy. Wówczas również niezbędna będzie niwelacja terenu działki w celu doprowadzenia jej do oczekiwanego przez nas ukształtowania.

Niwelacja terenu a przepisy budowlane, czyli formalności przed niwelacją terenu działki

Działka, jako teren objęty pozwoleniem może zostać zabudowana i zagospodarowana zgodnie z zatwierdzonym projektem architektoniczno-budowlanym, a roboty budowlane mogą zostać rozpoczęte po uzyskaniu pozwolenia na budowę lub przyjęciu zgłoszenia. Przystępując do prac, mających na celu wyrównanie i przygotowanie terenu działki przed rozpoczęciem właściwych prac budowlanych, zaplanować musimy terminy i etapy przeprowadzenia niwelacji terenu – w tym robót ziemnych, po uzyskaniu pozwolenia na budowę lub zgłoszenia.

Musimy także wiedzieć, że zgodnie z art. 41 ustawy Prawo budowlane, niwelacja terenu zaliczona jest do prac przygotowawczych budowy budynku, a co za tym idzie stanowi rozpoczęcie budowy. W związku z tym, jeżeli niwelacja terenu działki jest związana z planowaną budową domu, nie można jej wykonać przed uzyskaniem prawomocnej decyzji pozwolenia na budowę lub dokonaniem skutecznego zgłoszenia budowy. Rozpoczęcie prac ziemnych, kształtujących teren działki budowlanej przed uzyskaniem decyzji pozwolenia na budowę (lub zgłoszenia budowy) będzie więc potraktowane jako samowola budowlana i skutkować może ukaraniem przez nadzór budowlany. 

Przemieszczanie zwałów ziemi w stosunku do granicy działki, nie może spowodować niekontrolowanego spływu wód na działkę sąsiednią, tak więc przed przystąpieniem do faktycznych prac niwelacyjnych podstawą jest zaplanowanie odwodnienia działki.

Należy tu stanowczo podkreślić, że wykonywana przez nas niwelacja i ukształtowanie terenu nie może w żaden sposób wpłynąć lub naruszać stosunków wodnych. Należy przez to rozumieć takie ukształtowanie naszej działki, że po jej wykonaniu nie pojawią się zjawiska zmiany dróg i kierunków przepływu wód opadowych, powodujące w konsekwencji zalewanie nimi sąsiedniej działki. Nie można więc np. wykonać skarpy tuż przy granicy z sąsiednią działką, a jeżeli skarpa jest z jakichś względów konieczna i zlokalizowana będzie w bliskim sąsiedztwie granicy, należy zaprojektować (już na etapie tworzenia projektu zagospodarowania działki) liniowe odwodnienie powierzchniowe z odprowadzeniem wody do kanalizacji deszczowej, a w przypadku jej braku np. do dołów chłonnych.

W tym miejscu warto podać niezbędne przepisy prawne związane z niwelacją terenu działki.

Niwelacja terenu niezwiązana z pozwoleniem na budowę

Niwelacja działki w celu wykonania innego jej ukształtowania i profilowanie gruntu, które nie jest związane z przyszłą jej zabudową, nie podlega przepisom ustawy Prawo budowlane. Niwelowane mogą zostać również działki, które nie są przeznaczone w Miejscowym Planie Zagospodarowania Przestrzennego pod zabudowę lub nie są objęte decyzją o Warunkach Zabudowy. Roboty niwelacyjne muszą jednak być wykonywane w taki sposób, by nie naruszały istniejących na gruncie sąsiada stosunków wodnych. Przepisy ustawy Prawo wodne precyzują w art. 29 to określenie:

„Art. 29.1. Właściciel gruntu, o ile przepisy ustawy nie stanowią inaczej, nie może:

1) zmieniać stanu wody na gruncie, a zwłaszcza kierunku odpływu znajdującej się na jego gruncie wody opadowej, ani kierunku odpływu ze źródeł - ze szkodą dla gruntów sąsiednich;

2) odprowadzać wód oraz ścieków na grunty sąsiednie.

2. Na właścicielu gruntu ciąży obowiązek usunięcia przeszkód oraz zmian w odpływie wody, powstałych na jego gruncie wskutek przypadku lub działania osób trzecich, ze szkodą dla gruntów sąsiednich.

3. Jeżeli spowodowane przez właściciela gruntu zmiany stanu wody na gruncie szkodliwie wpływają na grunty sąsiednie, wójt, burmistrz lub prezydent miasta może, w drodze decyzji, nakazać właścicielowi gruntu przywrócenie stanu poprzedniego lub wykonanie urządzeń zapobiegających szkodom”.

Przepis ten wskazuje nam drogę postępowania, w przypadku wykonania przeprofilowania działki przez sąsiada, która spowodowała np. zalewanie sąsiedniej nieruchomości wodami opadowymi. W takim przypadku można wystąpić do właściwego pod względem położenia działki Urzędu Gminy, z pismem opisującym zaistniałą sytuację i właściwie jedynie ten Urząd może w postępowaniu administracyjnym doprowadzić do naprawienia szkód, spowodowanych niewłaściwą niwelacją i wyegzekwować przywrócenie przez sąsiada poprzedniego spływu wód opadowych. Oczywiście to postępowanie administracyjne nie zamyka drogi postępowania cywilnego przed sądem na podstawie przepisów Kodeksu Cywilnego, art. 415 Kodeksu Cywilnego: „Kto z winy swej wyrządził drugiemu szkodę, obowiązany jest do jej naprawienia”.

Niwelacja terenu, jako roboty związane z pozwoleniem na budowę

Działka, jako teren objęty pozwoleniem może zostać zabudowana i zagospodarowana zgodnie z zatwierdzonym projektem architektoniczno-budowlanym, a roboty budowlane mogą zostać rozpoczęte po uzyskaniu pozwolenia na budowę lub przyjęciu zgłoszenia i zawiadomieniu Nadzoru Budowlanego o rozpoczęciu budowy.

Jednym z elementów projektu architektoniczno-budowlanego jest projekt zagospodarowania działki lub terenu. Na nim zaznaczony jest zakres działki lub terenu objęty wnioskiem o pozwolenie na budowę lub zgłoszeniem, a ostatecznie zakres działki lub terenu objęty pozwoleniem na budowę lub zgłoszeniem. Jest to bardzo ważne do podkreślenia, bo tylko w takim zakresie mają zastosowanie przepisy ustawy Prawo budowlane. Roboty niwelacyjne na pozostałym terenie dużej działki, które nie są związane z budową lub zagospodarowaniem terenu niezbędnym do funkcjonowania budynku (np. niwelacja części ogrodowej), nie są pracami przygotowawczymi przed rozpoczęciem budowy i mogą być objęte jedynie przepisami ustawy Prawo wodne, opisanymi powyżej.

Ustawa Prawo budowlane w artykule 41 określa katalog prac przygotowawczych, które są rozpoczęciem budowy. Niwelacja terenu jest jedną z wymienionych właśnie takich prac.

41. 1. Rozpoczęcie budowy następuje z chwilą podjęcia prac przygotowawczych na terenie budowy. Pracami przygotowawczymi są:

1) wytyczenie geodezyjne obiektów w terenie;

2) wykonanie niwelacji terenu;

3) zagospodarowanie terenu budowy wraz z budową tymczasowych obiektów;

4) wykonanie przyłączy do sieci infrastruktury technicznej na potrzeby budowy.

Podsumowując, niwelacja terenu objętego pozwoleniem na budowę jest rozpoczęciem budowy, a wykonanie takiej niwelacji na terenie objętym pozwoleniem, przed uzyskaniem pozwolenia na budowę jest samowolą budowlaną.

ARCHON+ Biuro Projektów logo Zobacz najciekawsze projekty domów!


Zobacz więcej projektów

Czy niwelacja terenu to roboty budowlane?

Ustawa Prawo budowlane definiuje pojęcia związane z procesem budowlanym, które poddane są przepisom ustawy i rozporządzeń wykonawczych m.in. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie.

W artykule 3 w punkcie 7 ustawy zdefiniowano m.in. roboty budowlane:

„Ilekroć mowa o: robotach budowlanych – należy przez to rozumieć budowę, a także prace polegające na przebudowie, montażu, remoncie lub rozbiórce obiektu budowlanego”.

W ramach tych wymienionych robót budowlanych nie zostały wskazane roboty ziemne i tym samym niwelacja terenu. Została ona jednak wymieniona w cytowanym powyżej art. 29 ustawy, jako prace przygotowawcze rozpoczynające budowę. Niwelacja terenu w zakresie objętym pozwoleniem na budowę lub zgłoszeniem podlega więc rygorom ustawy Prawo budowlane.

Nielegalna niwelacja terenu - konsekwencje

Wykonywanie prac ziemnych na działce budowlanej lub objętej decyzją o Warunkach Zabudowy, w obrębie projektowanego budynku lub innego założenia budowlanego, bez wymaganego pozwolenia na budowę lub zgłoszenia, może zostać uznane za rozpoczęcie budowy i tym samym samowolę budowlaną.

Instytucją rozstrzygająca w tym zakresie jest właściwy pod względem położenia działki Nadzór Budowlany. Przedstawiciele Nadzoru Budowlanego, będąc na terenie działki, po zapoznaniu się z zakresem i rodzajem prac, w postępowaniu administracyjnym mogą nałożyć na właściciela działki kary za nielegalną niwelację terenu, wynikające z przepisów ustawy Prawo budowlane.

W artykule 93 ustawy Prawo budowlane został wprowadzony punkt, w którym czytamy:

Kto przystępuje do budowy lub prowadzi roboty budowlane bez dopełnienia wymagań, (określonych w zacytowanych przepisach ustawy) - podlega karze grzywny.

Należy również podkreślić, że postępowanie w Nadzorze Budowlanym prowadzone jest w postępowaniu administracyjnym, regulowanym Kodeksem Postępowania Administracyjnego. Od decyzji Nadzoru można zawsze złożyć odwołanie, a od postanowienia wydanego w trakcie postępowania - zażalenie.

Podsumowując: roboty niwelacyjne są pracami przygotowawczymi i rozpoczynają budowę, można je prowadzić po uzyskaniu pozwolenia na budowę lub zgłoszenia i powiadomienia Nadzoru Budowlanego o rozpoczęciu budowy.

Ile kosztuje niwelacja terenu?

Określenie kosztów niwelacji terenu działki zależy od bardzo wielu uwarunkowań. Każda działka jest inna i różnorodne mogą być też nasze plany, co do jej ukształtowania. W pewnych przypadkach trzeba się liczyć z wywozem nadmiaru ziemi, w innych z dowozem brakującej. Zakres prac ziemnych też się bardzo różni w poszczególnych przypadkach. Przed jednoznacznym określeniem podstawowych czynników, wpływających na zakres robót, a co za tym idzie koszt niwelacji terenu działki – nie da się ich oszacować. Należy pamiętać, że różni wykonawcy używają różnych sposobów wyceniania prac ziemnych. W prostych przypadkach wyrównania działki dla potrzeb rozpoczęcia budowy może to być ryczałtowa cena za 1 m2 zakresu objętego pracami. W innych, zwłaszcza przy przemieszczaniu mas ziemnych, za 1 m3 ziemi. Często stosuje się stawki godzinowe (lub dobowe) za pracę poszczególnych sprzętów (koparka, ładowarka), czy środków transportu (samochód samowyładowczy, czyli wywrotka). Do tego trzeba się czasem liczyć z tzw. kosztami jednorazowymi dowozu poszczególnych sprzętów na miejsce robót z bazy wykonawcy. W przypadku rozliczania się za stawki godzinowe lub dobowe poszczególnych maszyn należy „z góry” ustalić, czy stawka ta obejmuje również robociznę operatora.

Etapy niwelacji terenu - jak należy przeprowadzić niwelację terenu?

Niwelacja terenu działki odbywa się w dwóch głównych etapach. Pierwszy etap robót przygotowawczych określa się często makroniwelacją, czyli niwelacją „z grubsza”. Ten etap niwelacji często łączy się z robotami ziemnymi właściwymi, czyli wykopami pod fundamenty, ponieważ daje to możliwość prawidłowego zbilansowania mas ziemnych i pozwala uniknąć niepotrzebnego wywozu lub dowozu ziemi. Ten zakres prac ziemnych wykonuje się sprzętem ciężkim jak koparki, spycharki lub ładowarki. Makroniwelacja kształtuje naszą działkę docelowo, lecz bez nadmiernej dokładności i kończy się po wykonaniu tzw. stanu „0” (stanu zerowego), tj. po wykonaniu fundamentów, ścian fundamentowych (lub ścian piwnic) oraz surowych podłoży pod podłogę na gruncie (lub w przypadku piwnic – stropu nad piwnicami) oraz wykonaniu ewentualnego drenażu opaskowego i obsypania budynku.

Następny etap zwany często mikroniwelacją następuje po wykonaniu głównych prac związanych z budową domu, ponieważ jest to etap wykonywania prac ziemnych z pełną zakładaną przez nas precyzją i nie należy dopuszczać, by po ich wykonaniu konieczne były jakiekolwiek prace lub wjazd ciężkich sprzętów lub środków transportu ze względu na możliwość zniszczenia efektów tego ostatniego już etapu niwelacji. Prace te wykonuje się lekkim sprzętem, a często narzędziami ręcznymi. Polega na dokładnym i precyzyjnym wykończeniu zaprojektowanych przez nas elementów otoczenia budynku, takich jak trawniki, skarpy itp. Na tym etapie kończą się prace związane z niwelacją terenu i pozostaje już urządzanie działki.

Przeprowadzenie niwelacji terenu – krok po kroku

Przystępując do prac przygotowawczych, związanych z przygotowaniem terenu działki przed rozpoczęciem prac budowlanych, zaplanować musimy terminy i etapy przeprowadzania niwelacji terenu – w tym robót ziemnych, po uzyskaniu pozwolenia na budowę lub zgłoszeniu budowy.

Pierwsze i często podstawowe decyzje dotyczące przyszłej niwelacji terenu zostają podjęte na etapie uzgadniania z projektantem Projektu zagospodarowania działki lub terenu. Dokonuje się tego na bazie „mapy do celów projektowych”. Jest to mapa, którą wykonuje uprawniony geodeta w skali 1 : 500, zawiera wszystkie informacje z zakresu mapy zasadniczej i dodatkowo określa ukształtowanie terenu w formie poziomic, w przypadku znacznego zróżnicowania wysokości w obszarze opracowania, lub w formie określenia rzędnych wysokości siatki punktów (tzw. pikiet geodezyjnych) w przypadku terenu o bardzo małym zróżnicowaniu wysokości. Dla geodety niwelacja terenu działki oznacza wykonanie pomiarów na gruncie, by określić, jakie są różnice wysokości na danym terenie, właśnie na potrzeby stworzenia tej mapy. Mapa do celów projektowych obejmuje swoim zasięgiem działkę lub działki przeznaczone do zainwestowania z niezbędnym otoczeniem nie mniejszym niż 30,0 m. Ten zasięg mapy pozwala ocenić ukształtowanie terenu na większym obszarze i przewidzieć skutki makroniwelacji dla działek sąsiednich.

Na bazie mapy do celów projektowych wraz z projektantem ustala się lokalizację projektowanego budynku i innych istotnych elementów inwestycji np. dojścia, dojazdu, ewentualnego osadnika na ścieki (szamba) studni itp. Znając rzędne (wysokości nad poziom morza) poszczególnych obszarów działki, a te informacje m.in. zawiera mapa do celów projektowych, możemy ustalić docelowe poziomy poszczególnych obszarów działki i zlokalizować kształt oraz przebieg ewentualnych skarp. Jeżeli mamy już skrystalizowany obraz przyszłego ukształtowania działki musimy zdecydować, czy podejmujemy się samodzielnej niwelacji terenu działki, czy też powierzamy te prace profesjonalnej firmie. Oczywiście zależy to głównie od samej działki. Jeżeli teren działki jest płaski i nie ma na niej dziur, wykrotów, garbów i skarp i docelowe jej ukształtowanie nie wymaga większych nakładów, możemy te prace wykonać samodzielnie, posiłkując się niezbędnym przy tych pracach niwelatorem. Prostymi metodami takimi jak paliki wypoziomowane przy pomocy niwelatora połączone sznurkiem, wykonujemy prace kształtujące nasz teren pod warunkiem rzeczywiście zakresu planowanych niwelacji.

W wielu jednak przypadkach, zwłaszcza w obszarach górskich, takie samodzielne wykonanie niwelacji jest właściwie niemożliwe, zwłaszcza gdy docelowe ukształtowanie wymaga przemieszczenia znacznych mas ziemi. W takim przypadku najlepszym rozwiązaniem jest zlecenie tych robót profesjonalnej firmie dysponującej odpowiednim sprzętem i doświadczoną ekipą pracowników. Wówczas należy przygotować im szkic wykonany na bazie projektu zagospodarowania działki lub terenu z zaznaczeniem obszarów i ich projektowanych docelowych rzędnych tzw. projekt niwelacji terenu. Projekt taki opracowuje projektant. Niwelacja terenu bardzo często związana jest z zebraniem warstw ziemi urodzajnej z nierównego terenu, która docelowo wykorzystana może zostać do zaplanowania zielonej części naszego ogrody i wyznaczyć pasy zieleni zarówno izolacyjnej wzdłuż dróg i ulic, jak i pasy zieleni użytkowej – naszego przydomowego ogródka.

Niwelacja różni się też w zależności od celu, dla jakiego jest wykonywana. Inaczej przebiega wyrównywanie terenu pod budowę domu, a inaczej pod trawnik, czy basen.

Niwelacja terenu pod budowę domu

Niwelacja pod budowę domu często określana mianem plantowania terenu – to wyrównanie i przygotowanie placu budowy. Dotyczy ona faktycznie fizycznego profilowania terenu na działce budowlanej. Nie wymaga szczególnej dokładności i sprowadza się często w przypadku płaskiej działki do zdjęcia warstwy humusu (zebrania warstwy ziemi urodzajnej) i wyrównania terenu do rzędnych nieznacznie poniżej określonych w Projekcie Zagospodarowania Działki. Różnicę tego poziomu do ustalonych w Projekcie Zagospodarowania Działki zlikwidujemy podczas mikroniwelacji przy ostatecznym urządzaniu otoczenia budynku na końcu całego procesu budowy domu.

Plantowanie terenu działki pod trawnik

Niwelacja i kształtowanie przyszłego trawnika również nie wymaga szczególnej dokładności, zwłaszcza że po odpowiednim wyrównaniu terenu przeznaczonego na trawnik trzeba go pokryć cienką warstwą ziemi urodzajnej (około 5 do 10 cm) i uwałować. Do tego celu może być wykorzystana ziemia urodzajna zebrana i zwałowana, zdjęta z terenu budowy przed rozpoczęciem prac i zhałdowana na tę właśnie potrzebę. Warto przed rozłożeniem warstwy urodzajnej zastanowić się nad ewentualnym ułożeniem drenażu, jeżeli teren jest płaski i rodzaj gruntu powoduje zastoiska wód opadowych. Dobrym rozwiązaniem jest też położenie pod warstwą urodzajną siatki metalowej, zabezpieczającej nasz przyszły trawnik przed penetracją kretów. Teren przyszłego trawnika nie musi być idealnie poziomy. Korzystne jest lekkie nachylenie (około 2 do 3 %) w celu uniknięcia tworzenia się zastoin wody po opadach deszczu. Należy unikać nachyleń lub skarp przekraczających 20% z powodu trudności z późniejszym utrzymaniem trawnika.

Niwelacja terenu pod budowę tarasu

Ta niwelacja to wyrównanie terenu, które wymaga szczególnej dokładności w porównaniu np. do niwelacji obszaru, który planujemy przeznaczyć na trawnik. W takich przypadkach wymagana jest duża dokładność i precyzyjne uzyskanie dokładnej płaszczyzny. W zależności od rodzaju planowanego tarasu (np. z desek drewnianych na legarach, brukowanego kostką betonową lub płyty betonowej na podłożu gruntowym wykończonego płytkami ceramicznymi lub kamiennymi) musimy zaplanować inne podłoże (podbudowę), ale zawsze w dokładnej płaszczyźnie na rzędnej, pozwalającej uzyskać poziom posadzki tarasu kilka centymetrów poniżej poziomu wyjścia z mieszkania. Jeżeli taras planujemy wykonać z desek (lub materiałów drewnopodobnych) z przerwami pomiędzy deskami – taras można wykonać w płaszczyźnie poziomej. Natomiast w przypadku tarasów szczelnych (bruk, płytki ceramiczne lub kamienne) należy uzyskać przy niwelowaniu tego miejsca spadek (około 2%) oczywiście do budynku, tak aby uniknąć zalegania wód opadowych.

Wyrównanie działki pod basen ogrodowy

Również niwelacja terenu pod basen ogrodowy wymaga precyzyjnej płaszczyzny poziomej. Jeżeli planujemy stałe miejsce pod basen, to warto je utwardzić, wykonując podbudowę z grysu kamiennego (10 – 15 cm), z warstwą piasku (3 – 5 cm). Można wykonać bruk z kostki betonowej na stałe, ponieważ w takim miejscu nawet po demontażu basenu pod koniec lata nie będzie trawy, a jedynie nieestetyczna łata pośrodku trawnika.

Niwelacja poziomu terenu przy wejściu głównym

Jednym z ważniejszych miejsc, które musi zostać przeanalizowane na etapie projektu niwelacji terenu, jest miejsce posadowienia budynku, a dokładnie ukształtowanie ternu przed głównym wejściem do budynku. Maksymalna wysokość budynku określona jest w Miejscowym Planie Zagospodarowania Przestrzennego lub w decyzji o Warunkach Zabudowy. W określonej maksymalnej wysokości budynku zawiera się również wysokość posadowienia budynku, czyli wyniesienia go ponad docelowo ukształtowany teren przed wejściem. W przypadku chęci osiągnięcia maksymalnej dopuszczonej wysokości budynku ukształtowanie terenu jest bardzo istotne.

Jakich błędów unikać podczas niwelacji terenu działki?

Częstym błędem występującym na etapie przygotowania inwestycji jest wykonanie niwelacji terenu po opracowaniu mapy do celów projektowych, a przed wykonaniem projektu zagospodarowania działki lub terenu. W takiej sytuacji projektant nie może wykonać projektu zagospodarowania, gdyż nie posiada właściwego podkładu mapowego. W takim przypadku konieczna jest powtórzenie prac geodezyjnych, określających aktualne rzędne terenu lub wyznaczając aktualne warstwice, czyli praktycznie wykonując nową mapę do celów projektowych.

Następnym częstym błędem przy wykonaniu niwelacji terenu jest naruszenie istniejących urządzeń melioracyjnych na działce. Wiele obszarów podmiejskich, które obecnie są terenami budowlanymi, stanowiły wcześniej pola uprawne. W celu poprawy warunków wzrostu roślin pola uprawne zostawały zmeliorowane. Po zmianie przeznaczenia tych obszarów, zmianie przeznaczenia działki i dopuszczeniu na niej zabudowy, ważne jest zachowanie istniejących rowów melioracyjnych lub uzgodnione z właściwą instytucją ich przebudowę, przełożenie. Rów melioracyjny na terenie działki jest jej wartością dodaną i może stanowić podstawę do zaprojektowania naszego ogrodu na przykład przez architekta zieleni. Przerwanie rowu lub jego niekontrolowane zasypanie może spowodować zalanie wodami gruntowymi ogrodu, budynku lub nieruchomości sąsiednich. Należy również pamiętać, że przemieszczanie zwałów ziemi w stosunku do granicy działki, nie może spowodować niekontrolowanego spływu wód na działkę sąsiednią, tak więc przed przystąpieniem do faktycznych prac niwelacyjnych podstawą jest wykonanie projektu niwelacji teren, który weźmie pod uwagę wszystkie uwarunkowania działki, wymagania prawne i nasze oczekiwania.

Zobacz inne artykuły z kategorii:

Budowa domu - co warto wiedzieć

Więcej

Wybrane dla Ciebie projekty domów

Dołącz do Newslettera ARCHON+

Otrzymuj na bieżąco informacje o nowościach projektowych, wyjątkowych wnętrzach, inspirujących realizacjach oraz atrakcyjnych promocjach.

Messenger Czat z Doradcą
 +48 12 37 21 900

Dzień dobry,

Niestety nie ma nas teraz w biurze. Czy chcesz, abyśmy do Ciebie oddzwonili w wybranym przez Ciebie terminie?